Kerst
Jul- of Kerstblok
Het Jul- of Joelblok nam vroeger een belangrijke plaats in binnen de viering van Kerst. Bij ons in Nederland werd gesproken van Kerstblok of Kerststobbe of - stronk. Zo kon men in vroeger eeuwen onder andere in Twente een knoteik naar de boerderij gesleept zien worden door een paard. Dit hout leverde voor enkele dagen brandstof op en werd als Kerstblok feestelijk binnengehaald.
Soms nam degene die het feest had georganiseerd, plaats op de boomstam die naar huis of boerderij werd gesleept. Daar was het een en al jolijt en luidruchtigheid. Soms ging men zelfs over tot een maskerade waarbij een nagemaakte draak het gezelschap angst moest aanjagen. Het monster zou volgens een oud verhaal door het kindje Jezus op de vlucht zijn gejaagd en zijn ouders beschermd hebben tijdens de vlucht naar Egypte. De draak of het monster werd ook wel beschouwd als het symbool voor het heidendom dat met de komst van het Christendom werd verjaagd.
Het branden van een kerstblok was al bekend in de Middeleeuwen. Wat van het hout of de boomstam overbleef, werd bewaard tot de volgende Kerst. Men geloofde namelijk dat een half verbrand Kerstblok beschermde tegen blikseminslag en andere gevaren.
Met het hout van het vorig jaar werd het volgende jaar het nieuwe blok in brand gestoken. Dit blok werd met kransen versierd en met wijn overgoten bij wijze van offer. De as van het Kerstblok werd zorgvuldig verzameld en over de velden gestrooid, want dit zou volgens het volksgeloof, de vruchtbaarheid bevorderen.
In Frankrijk wordt nu nog aan het Réveillon (het Kerstnachtmaal) als dessert een taart opgediend van chocolade, in rood papier gewikkeld. Dit als verbeelding van het vroegere Kerstblok.
Het branden van het Kerstblok was nog een geliefd gebruik in het Amsterdam van rond 1850. Als het blok knetterend in de open haard lag, stonden of zaten de kinderen er om heen en zongen kerstliedjes. Ze kregen daarna als traktatie een Kerstkoek.
De Drentse boeren vierden het Kerstfeest door het branden van het Kerstblok onder het genot van krentenstoet en saliemelk.
1 mei 2018 | 18:22
1 mei 2018 | 18:33
1 mei 2018 | 18:58
2 mei 2018 | 01:07