Koppermaandag (eerste maandag na Driekoningen)
Inleiding
De eerste maandag na Driekoningen stond bekend als Koppermaandag. Omdat deze dag - na al het feestgewoel van de Joeltijd - een ongunstige dag was om weer te gaan werken en als werkdag verloren was, werd de dag als extra feestdag gebruikt. Hij werd daarom ook wel Raasmaandag of Verloren Maandag genoemd. In Frankrijk stond deze dag bekend als ‘le lundi perdu'. De extra feestdag ging gepaard met luidruchtig feestvieren, vooral door jongeren en ambachtslieden.
Om het luieren en/ of feestvieren goed te praten zei men dat deze werkdag ‘toch geen vrucht zou opbrengen'.
Kopperen
De naam ‘Koppermaandag' komt van het woord 'kopperen' dat smullen, drinken, plezier maken, feestvieren betekent. Een 'kop' is een beker en een 'kopper' staat voor een vrolijke maaltijd.
Koppermaandag werd gezien als de hekkensluiter van de Joelfeesten. Sommige fuifnummers vonden dat de pret nog niet lang genoeg geduurd had en voegden er zelfs nog een Kopperdinsdag aan toe.
In sommige streken werd Koppermaandag verbasterd tot Koperen Maandag waarop dan een Blikken Dinsdag volgde.
Mede- arbeiders
Een andere verklaring voor de naam ‘Koppermaandag' gaat terug naar de tijd dat een deel van de bevolking Latijn sprak. De drukkers heetten toen 'coöperatores', of medearbeiders, omdat zonder hun medewerking geen enkele geleerde een boek kon publiceren. Het gemene volk, dat geen Latijn verstond, vervormde het begrip
tot 'koppertjes' . In elk geval boden boekdrukkers en letterzetters op Koppermaandag hun klanten een proeve van hun werk aan als nieuwjaarsgeschenk, vooral in de vorm van kunstige kopperprenten of -kalenders. Pas na de Tweede Wereldoorlog
werd deze slapende traditie weer nieuw leven ingeblazen.
Jonge gezellen brachten op deze dag de kalenders voor het nieuwe jaar rond naar de klanten van hun baas. Als beloning kregen ze een kleine fooi om de rest van de dag te ‘kopperen' of ‘den kanneman te maken.
Contract
Weer een andere auteur verwijst als verklaring van het woord ‘Koppermaandag' naar het woord ‘Coppel' (of Koppel). Dit zou verwijzen naar een contract. Januari was vroeger de periode waarin de jaarcontracten werden afgesloten met daarbij het uitreiken van een handgeld. Dit evolueerde dan in een periode van veel eten en drinken, de zogenaamde ‘teerdagen',vlak vóór de Vasten.
Evangelie van Lucas
Er bestaat ook een meer religieuze verklaring voor de term ‘Verloren Maandag'. Deze zou verwijzen naar het evangelie dat de zondag voorafgaand werd besproken.
Dit was het evangelie van Lucas, 2e hoofdstuk, de verzen 42 tot 52. In dit deel wordt beschreven hoe Maria en Jozef hun kind ‘verloren' en het later in de Tempel te midden van leraren weer terugvonden.
Van oudsher maakte dit verhaal grote indruk op het gelovige volk en zo zou de naam 'Verloren Maandag' ontstaan kunnen zijn.
15 oktober 2015 | 01:16