Bakkersheiligen
Sint Autbertus |
Sint Au(t)bertus
DE schutspatroon van de brood- en banketbakkers in Nederland en België, was Sint Au(t)bertus. Ook de heilige Nicolaas (inderdaad onze Sinterklaas) en de heilige Lucia fungeerden een enkele maal als beschermer/ beschermster van de bakkerskunsten maar Aubertus was toch overwegend ‘The man’.
Bakkersknecht in Doornik
Zijn wieg moet gestaan hebben in Frankrijk, waarschijnlijk in een prachtig kasteel van zijn ouders. Als jonge knap voelde Aubertus weinig voor het ridderschap. Zijn aard was dromerig en zijn vader trof hem vaak aan in vroom gepeins. De jacht, één van de voornaamste hobby’s van jonge ridders, was hem een gruwel, een wreed vermaak.
Hij verliet daarom op jonge leeftijd zijn ouderlijk huis en nam zijn intrek bij een vrome bakker in het Belgische Doornik. Dit was volgens de bronnen een eenvoudige man, die er ‘op een kleen burchtgen woonde’. De vrome gastheer wist devotie aan werklust te paren en al snel stond ook de jonge Fransman in een kiel en een sloof aan de trog te steunen en te zuchten. Aubertus leerde al snel de kneepjes van het vak en toonde zich een leergierige leerling. De overige leerlingen – gemakzuchtig en lui – werden weggestuurd en de Doornikse bakker werkte voortaan alleen samen met Aubertus en zijn ezeltje.
Aubertus gedesillusioneerd
Dit ezeltje stond centraal in een legende die daarna ontstond. Het ezeltje bracht dagelijks – zonder begeleiding - graan naar de molen en nam meel mee terug. Het slimme dier leerde bovendien de weg naar de klanten kennen, het brood af te leveren en het geld te innen. Aubertus en zijn patroon hielden daardoor meer tijd over voor hun religieuze discussies.
Toen de eenvoudige bakker stierf, nam Aubertus zijn zaak over. Op een dag kwam de ezel terug met een lege korf èn een lege beurs. Enkele onverlaten hadden zich het brood toegeëigend zonder te betalen. Aubertus raakte zo teleurgesteld in de mens dat hij niet langer brood wilde bakken en trad het klooster in.
Tuurlijk, in die dagen waren er nog geen deurwaarders waar Aubertus op terug kon vallen maar het is maar goed dat de huidige bakker niet zo van slag raken na wanbetalingen…
Hoe dan ook, vanuit het klooster gaf hij nog lange tijd adviezen aan thuisbakkers wier deeg niet wilde rijzen of wier broden niet smaakten zoals men graag wilde.
Aubertus werd daarom vanaf de Middeleeuwen favoriet bij tal van bakkersgilden die voor hem fraai versierde altaren inrichten in hun kerk.