Speculaas
Sinterklaas als huwelijksmakelaar
De Sinterklaasmarkten hadden vooral een zekere renommee als vrijersmarkten hetgeen duidelijk wordt als we u vertellen dat Sint Nicolaas ook bekend stond als huwelijksmakelaar of ‘hylickmaker’. In de loop der eeuwen zijn er miljoenen vrijers en vrijsters uit de bakkersoven tevoorschijn gekomen. De populaire stadhouder - koning Willem III en zijn vrouw Maria Stuart hebben lang als voorbeeld gediend. Binnen de volkscultuur ontwikkelden zich enkele bijzondere tradities waarin de vrijers een centrale rol speelden:
Stel Gait-Jan had een oogje op Dina van de boerderij even verderop. Dan kocht hij voor haar een koekvrijer die hij haar, al dan niet wat schuchter, overhandigde. Als Dina deze vrijer aannam was er al veel maar nog niet alles gewonnen.
De volgende stap was dat Dina Gait – Jan de zondag daarna, na kerktijd uiteraard, uitnodigde om samen met haar en haar ouders een kopje koffie te komen drinken. Gait – Jan zal die dagen daaraan voorafgaand op hete kolen hebben gezeten met een gierende onzekerheid in zijn lijf. Dan kwam het moment suprème; de koekvrijer werd tevoorschijn gehaald.
Als Dina vervolgens het hoofd van de koekvrijer afbrak en aan Gait – Jan overhandigde, zat hij zogezegd ‘gebakken’. Dina wilde graag verkering met hem en de ouders gaven – niet onbelangrijk – hun zegen. Brak Dina echter de benen af van de koekvrijer dan kon Gait – Jan letterlijk de benen nemen: hij liep een blauwtje.
Aanvankelijk vonden dit soort taferelen plaats in de decembermaand maar al ras werden koekvrijers ook verkocht op de kermis, DE plek waar jongelui elkaar konden ontmoeten onder toeziend oog van de ‘ouwelui’.