Bekende banketproducten en hun historie
Tom poes
Een dwerg die optrad in het circus van de Amerikaan Barnum zou als inspiratiebron hebben gediend voor het ontstaan van de tompoes, ook wel als tompouce geschreven. Maar was het een Amsterdamse bakker die de lekkernij uitvond?
Kliederboel
Wie onderzoek doet naar de tompoes ziet deze lekkernij vaak getypeerd als een ‘typisch Nederlands gebakje’. We hebben dit gebak allemaal wel eens op verorberd met name op Koninginnedag of tijdens wedstrijden van onze Hollandse leeuwen. De tompoes bestaat uit 2 lagen bladerdeeg in baksteenmodel met daartussen een dikke laag banketbakkersroom. De bovenste laag bladerdeeg wordt meestal bedekt met roze glazuur (of oranje als het Nederlands elftal moet spelen). En we weten ook allemaal hoe moeilijk het is om een tompoes zonder kliederboel op te eten, met name op een chique feestje. Dat verleidde de schrijver Nico Scheepmaker er ooit toe om een handleiding voor het eten van een tompoes te schrijven. Volgens hem kon je een tompoes niet gewoon eten maar moest je hem ‘demonteren’.
Kleinduimpje
De eerste tompoes zou zijn gemaakt door een banketbakker uit Amsterdam (wie, vertelt het verhaal helaas niet). Deze vakman zou zijn geïnspireerd door de dwerg Charles Sherwood Stratton (1838 – 1883) die onder de naam General Tom Thumb (generaal Kleinduimpje) optrad in het vermaarde circus van de Amerikaan Phineas Taylor Barnum. In 1844 en 1845 maakte het circus een tournee door Europa en deed daarbij ook Nederland aan. Stratton was slecht 63,5 cm hoog. Enkele jaren later begon de Friese dwerg Jan Hannema (1839-1878) op te treden onder de naam Admiraal Tom Pouce. Vermoedelijk was hij bij de naamkeuze geïnspireerd door zijn Amerikaanse collega.
Millefeuille
Waarschijnlijk heeft de onbekende Mokumer bakker echter alleen de naam gegeven aan een al langer bestaand product, de van oorsprong Franse ‘millefeuille’. Dit bestaat uit twee paneeltjes gelaagd bladerdeeg (in de praktijk niet met duizend maar met 729 of 768 laagjes, afhankelijk van de slag waarmee gewerkt wordt), met daartussen telkens een crème patissière. Dit bladerdeegproduct is onder diverse namen bekend over de hele wereld. In Vlaanderen wordt – ie ‘boekske’ of ‘glacéke’ genoemd. Het ‘boekske’ wordt er echter altijd afgewerkt met wit glazuur. Soms is hij vierkant in plaats van rechthoekig. In Frankrijk bestaan deze gebakjes waarschijnlijk al sinds 1651.
In Italië zijn deze lekkernijen bekend als ‘mille foglie’. De Italianen zijn ervan overtuigd dat dit gebak in Napels is ontstaan. Millefeuille wordt ook wel een ‘Napoleonbaksel’ genoemd. Volgens de Italianen is deze naam een verbastering van ‘Napels’ en heeft het niets met de Franse keizer te maken. De Amerikanen houden echter vast aan de naam ‘napoleon’ of kortweg ‘a nap’, de Zweden spreken van ‘napoleonbakelse’, de Noren van ‘Napoléon’s kake’ en de Russen van Ðаполеон (Napoleon).
7 december 2017 | 22:26
8 december 2017 | 16:19